Tags

Igor Stravinsky. Muzikale poëtica in de vorm van zes lessen. Vertaald door Pien Braat. Met voorwoorden van Darius Milhaud en George Seferis. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds, 2012. 156 p. ISBN 978 90 5712 332 0

In 1939 gaf Igor Stravinsky zes lezingen over muzikale poëtica aan studenten van de Harvard University. Deze Franstalige colleges hoorden bij zijn gastdocentschap aan de leerstoel voor poëtica. De Amerikaanse uitgave met Franse teksten werd in 1942 gepubliceerd, vijf jaar later volgde de Engelse vertaling, en nu, 70 jaar na de eerste publicatie, worden de lezingen voor het eerst in het Nederlands vertaald. Beter laat dan nooit, zullen de uitgevers gedacht hebben en ze hebben gelijk: de lessen van Stravinsky zijn geen dag verouderd of gedateerd en verdienen het om gelezen te worden. In het voorwoord hoopt de Franse componist Darius Milhaud dat het lezen van dit boek een ‘diepgaander begrip’ voor het werk van Stravinsky helpt te ontwikkelen. Stravinsky baseert zijn ‘confessies’ namelijk op persoonlijke ervaring en waarneming, en geeft ‘uitleg van de muziek’ zoals hij haar ‘ziet’.

In zes lessen deelt de componist zijn ideeën met Harvard studenten over de muzikale poëtica, het fenomeen muziek (de muzikale elementen, vormleer), muzikale compositie, Russische en Sovjet muziek, conservatieve en ‘revolutionaire’ stromingen, muzikale typologie en uitvoering. Stravinsky brengt het verschil tussen uitvoering en vertolking ter sprake, spreekt zich uit over het oordeel en de kritiek, staat stil bij actieve en passieve houding van het publiek. De meningen zijn vaak uitgesproken en  polemisch: Stravinsky is nu eenmaal niet iemand die de scherpe kantjes eraf haalt. De onderwerpen zoals snobisme, de ‘burgermansgeest’ en ‘verloedering van de muzikale waarden’ horen voor hem net zo goed bij beschouwing en reflectie als stijlkenmerken. Naast de kennis van muzikale poëtica wil hij zijn studenten vooral respect voor andere opvattingen in de muziek bijbrengen: ‘Je kunt muziek die je tegenstaat niet afdoen door haar kakofonie te noemen’. Het enige wat je als luisteraar daarbij hoeft te doen is ‘de moeite willen nemen om te luisteren en te leren, alvorens te oordelen’. ©OlgadeKort, 2012.

Gepubliceerd in Kunstzone, 2012, nr.7/8, p.25.